Instal­leren van warm­te­pompen

Instal­la­teurs krijgen steeds vaker te maken met het aansluiten van een warm­te­pomp. Het aansluiten van een warm­te­pomp in een elek­tro­tech­ni­sche installatie vergt enige voor­be­rei­ding en kennis. De installateur moet met veel zaken reke­ning houden. Zo dient de installateur de verho­ging van het gevraagde vermogen in kaart te brengen, gelijk­tij­dig­heid te bepalen, asym­me­tri­sche belas­ting te voor­komen en juiste beka­be­ling en bevei­li­gingen toe te passen.

Vaak wordt het gele­verde vermogen van een warm­te­pomp door de fabri­kant gecom­mu­ni­ceerd. Dit vermogen is niet het gevraagde vermogen vanuit het elek­tri­ci­teits­net­werk; dit zal in de prak­tijk vaak een factor 2 à 3 lager liggen. Bij een warm­te­pomp van 5 kW zal het gevraagde vermogen tussen de 2 en 3 kW zijn. Op koude winter­dagen zal de warm­te­pomp een langere tijd draaien, maar ook tijdens warme dagen - als hij wordt ingezet voor verkoe­ling - draait de pomp langer. De installateur dient daarom reke­ning te houden met een hogere gelijk­tij­dig­heids­factor. De warm­te­pomp zal immers lang­du­riger het beno­digde vermogen vragen om de gewenste tempe­ra­tuur te kunnen bereiken/​​behouden. 

Om tijdens piek­mo­menten te voldoen aan de warm­te­vraag worden vaak voor­zie­ningen getroffen voor het bijstoken of naver­warmen van de woning. Het verhogen van het warm­te­pomp­ver­mogen is dan tech­nisch niet haal­baar of vanwege econo­mi­sche redenen niet inte­res­sant. Piek­ver­mogen is in sommige gevallen nodig om peri­o­diek het tapwater te verhogen naar 60 graden (ter voor­ko­ming van legi­o­nel­la­bac­te­rie­vor­ming of wanneer de buiten­tem­pe­ra­tuur dusdanig laag is dat de beno­digde ener­gie­vraag te groot is om de woning van de beno­digde warm­te­vraag te voorzien). Er zijn diverse moge­lijk­heden om deze piek­be­las­tingen op te vangen. Eén daarvan is de toepas­sing van een warmte-element. Deze oplossing heeft een grote impact op de e-installatie; het vermogen kan name­lijk oplopen tot 9 kW. Tijdens het ontwerp zal de installateur hier reke­ning mee moeten houden om onge­wenste uitscha­ke­ling van de hoofd­ze­ke­ring te voor­komen.

Coör­di­natie van de fase-verde­ling is binnen 1-fase woningen geen probleem, ervan uitgaande dat de verde­ling op wijk­ni­veau correct is uitge­voerd. Wanneer het een 3-fasen installatie betreft, is de verde­ling van het vermogen over de fases zeer van belang. Ook bij 3-fasen warm­te­pomp­in­stal­la­ties zal hier reke­ning mee gehouden moeten worden. Bij grote nieuw­bouw­pro­jecten waar meer­dere woningen worden voorzien van warm­te­pompen zal hier de beno­digde aandacht aan besteed moeten worden. Asym­me­tri­sche stromen zouden kunnen optreden met als gevolg verschui­ving van de fase­span­ning. Deze verschui­ving leidt weer tot nul-stromen, extra verliezen in de beka­be­ling en moge­lijke levens­duur­ver­kor­ting door onno­dige opwar­ming.

Het kan zijn dat de bestaande hoofd­aan­slui­ting verzwaard moet worden. Het nadeel is dat in de meeste gevallen de netwerk­be­heerder hier­voor kosten in reke­ning zal brengen. De exacte kosten hier­voor vari­ëren per netwerk­be­heerder. Ter illu­stratie nemen we een bestaande 1-fase installatie van 35 A die verhoogd wordt naar een 3-fase 25 A aansluiting. De kosten hier­voor bedragen bij Liander (in 2020) € 347,51. Het zoge­naamde peri­o­dieke tarief blijft in deze situ­atie onge­wij­zigd (€ 256,68), maar zou bij een verho­ging naar 3 x 35 A per jaar € 964,73 geweest zijn. Een wezen­lijk verschil.

Verzwa­ring is tech­nisch niet altijd nood­za­ke­lijk of vanwege econo­mi­sche redenen gewenst. Het toepassen van voor­rangs­re­lais kan dit bijvoor­beeld voor­komen. Voor­rangs­re­lais voor­komen gelijk­tijdig inscha­kelen van meer­dere verbrui­kers. Bij het inscha­kelen van de verbruiker met de hoogste prio­ri­teit wordt het secun­daire apparaat auto­ma­tisch uitge­scha­keld. Voor­waarde is dat het apparaat geschikt dient te zijn voor de uitscha­ke­ling. In de meeste gevallen zijn verwar­mings­ele­menten, zoals boilers, hier­voor geschikt, maar raad­pleeg altijd de fabri­kant.

 

Door het toepassen van voor­rangs­scha­ke­laars is het mogelijk om in een installatie met een beperkt beschik­baar vermogen toch meer­dere toestellen met een hoog verbruik veilig te kunnen toepassen. Het opge­nomen vermogen wordt gemeten door een afzon­der­lijke voeler. Bij het over­schrijden van het maxi­maal aange­sloten vermogen worden de verbrui­kers met een lagere prio­ri­teit tijde­lijk uitge­scha­keld. Voor­waarde is wel dat deze verbrui­kers mogen worden uitge­scha­keld.

Een andere oplossing wordt door enkele warm­te­pom­p­le­ve­ran­ciers aange­boden, middels stroom­me­ters die de momen­tane afge­nomen hoeveel­heid verbruik in huis moni­toren. Op het moment dat het stroom­ver­bruik in de buurt komt van de inge­stelde maxi­male waarde scha­kelt de warm­te­pomp terug of zelfs tijde­lijk uit. De warm­te­pomp gaat weer auto­ma­tisch aan als het beschik­baar vermogen voldoende is om de warm­te­pomp op te starten. Op deze wijze wordt voor­komen dat de hoofd­ze­ke­ring wordt aange­sproken en kan de bestaande hoofd­aan­slui­ting worden behouden.

Het bevei­ligen van het leiding­werk naar een warm­te­pomp kan vanuit de tradi­ti­o­nele groe­pen­kast die is geplaatst in de meter­kast. Welke bevei­li­gings­com­po­nenten beno­digd zijn, is afhan­ke­lijk van een aantal zaken, zoals de geplaatste warm­te­pomp. Een andere moge­lijk­heid is het toepassen van een 1-rij Vision-groe­pen­kast als onder­ver­deler, die naast de warm­te­pomp­in­stal­latie geplaatst kan worden. Deze oplossing zorgt voor een vermin­de­ring van het aanleggen van leiding­werk en bespaart hiermee arbeids­uren. Daar­naast kan bij onder­houds­werk­zaam­heden zeer eenvoudig de installatie span­nings­loos gemaakt worden.

 

De VKG030A is een voor­beeld van een voor­ge­as­sem­bleerde Vision-groe­pen­ver­deler die als onder­ver­deler toege­past kan worden. De groe­pen­ver­deler is voorzien van 3 aard­lek­au­to­maten, waarmee de stuurs­pan­ning, compressor en het elektrisch element bevei­ligd worden. 

Dit artikel is geba­seerd op teksten uit de volgende bronnen: 

• Kennis­bank Installatie Jour­naal (aansluiting-warm­te­pompen)
  

• Enexis (infor­matie over span­nings­as­sy­me­trie)
  

• Liander (tarieven aanslui­tingen consu­menten 2020)